Ontdek de zoete aardappel, de aardappel

door Ruwaldo de Groot

Introductie

In Nederland is de traditionele aardappel zeer populair. Maar hé, elke week weer die zelfde stamppot met andijvie en rookworst eten, het is wel altijd hetzelfde liedje. Voor degene wie wel een keertje variatie zoekt, hebben we ook nog de zoete aardappel! Of wel de zoete bataat genoemd. Je kunt deze meestal in de winkel als een leuke oranje krijgen, of als een fraaie paarse. Deze knol is door westerners pas ontdekt in Zuid-Amerika rond 1500, en toen heeft Columbus zelf ze meegebracht naar Europa omdat hij ze zo lekker vond. Maar de Inca’s die daar woonden genoten er al van in het jaar 800. (11, 13)

Tegenwoordig komen de meeste van onze zoete aardappelen daar ook vandaan, maar zo nu en dan ook uit China en Spanje. Pas in 2014-2015 is het een biologische tuinder gelukt om ze in Nederland te telen, wat eerlijk best wel knap is aangezien ze meestal alleen in vorstvrije gebieden met warme zomers kunnen groeien. (12)

De zoete aardappel, zoals de naam al verraad, is opmerkelijk zoet. Maar naast dat die zoet is, is die toch weer kruidig, deze zeldzame combinatie maakt het ideaal voor oneindige leuke recepten.

Voedingswaarde

Niet alleen is de zoete aardappel subjectief lekkerder, je zou kunnen zeggen dat die nog gezonder is! De oranje zoete bataat is namelijk rijk aan vitamines, mineralen, vezels en
antioxidanten. Naast dat er verschillende B vitamines in zo’n mooie bataat zitten, is het een pracht bron voor vitamine C.

Laten we zeggen dat je een zoete aardappel van ongeveer 100 gram hebt gekookt, nou dat is wel een dikke 17 mg aan vitamine C, dit is bijna het dubbele van een normale aardappel met maar 9 mg. (1)
Oftewel, 22% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. (2)
Dan moet je het natuurlijk wel met de schil opeten, zonder schil is het maar 12 mg (wat toch nog steeds meer is). (6)
Erg handig voor je ijzerinname, botten en weerstand. (3)
Maar waar deze bataat een echte koning in is, betreft de vitamine A die je lichaam er uit kan opmaken. Het zit namelijk bomvol met de provitamine bètacaroteen, dit tovert jouw lichaam weer om naar vitamine A zodat jij een gezonde huid en werkende ogen hebt, handig hé? (1,7)
De bataat barst er zo daadwerkelijk van, dat je eigenlijk met slechts één zoete aardappel, nou ja, al zoet bent! (2)

Zelfs met koolhydraten, vezels, en bepaalde mineralen waaronder ijzer en calcium overheerst de bataat duidelijk over de normale aardappel. (1)
Ga je voor de mooie paarse variant? Nou dan heb je een antioxidant bron die bijna drie keerzo beter werkt als de blauwe bes. (5)

Al met al, dus een hele gezonde groente!

Groente?
Ja dat las je goed, de zoete aardappel is stiekempjes eigenlijk helemaal geen aardappel. De aardappel behoort tot de nachtschade familie, terwijl de zoete aardappel lid is van de windefamilie. Dit betekent dat de normale aardappel geen groente is, en de zoete aardappel wel.

Wat natuurlijk wel een beetje raar is, maar tja, ik heb het niet bedacht. (8,9) Maar verkijk je niet, deze groente bevat goede langzaam verteerbare koolhydraten, waar je echt wel snel vol van zult raken. Inuline heet deze koolhydraat, deze is gunstig om de bloedsuikerspiegel in orde te houden, en zorgt voor een lang verzadigheids gevoel.

Wat betekent dit precies?
Ondanks de bataat zo lekker zoet is, piekt het bloedsuiker minder. Dit is een eigenschap die eigenlijk best wel zeldzaam is in voeding, en dat maakt de bataat wel bijzonder. En al helemaal gunstig voor diabetes patiënten dus! (10)

Gebruik

De bataat mag dan misschien geen aardappel zijn, maar net zoals de aardappel kun je er van alles mee doen. Je kunt ze bakken, koken, pureren…Sommige mensen eten ze zelfs rauw op! (Rauw is eigenlijk wel alleen aan te raden als je een sterke maag hebt, en eerlijk gezegd is het ook niet zo bijzonder smakelijk…) Ooit gehoord van zoete aardappelchips? Of zoete aardappel friet? Vooral de laatste is leuk om te bereiden, met bijvoorbeeld sjalot en paprika slierten.

Of je hakt het in kleine stukjes, gooi er wat sla overheen (probeer rucola!) en maakt er een gezonde salade van, het smaakt namelijk niet verkeerd met de Griekse feta kaas. Een stamppot van maken? Dat kan natuurlijk ook, met een lekker stukje vlees is dat wel smullen. Nou je ziet het al, er zijn talloze vrolijke gerechten mee te maken.

Maar vooral de soep is een echte aanrader. Die is niet alleen super lekker, maar ook super simpel!
-Fruit wat knoflook en ui naar eigen smaak in een kookpan.
-Leg er daarna de gesneden blokjes van 1 of 2 zoete aardappelen overheen.
-Voeg water en zout toe, kook het voor 15-20 minuten.
-Mix het daarna het geheel door de blender of met de staafmixer.
-Giet het in een kom en voeg een klein roomboter klontje toe.
Dit is één van mijn recepten, in het volgende artikel zullen we een recept van Jacob delen over één van zijn favoriete groenten

Bronnen

1. https://nevo-online.rivm.nl
2. https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2018/09/18/gezondheidsraa
d-herziet-voedingsnormen-voor-volwassenen
3. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-c.aspx
4. https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/vitamine-a.aspx
5. http://www.actahort.org/books/583/583_22.htm
6. https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/?query=sweet%20potato
7. https://www.vitamine-info.nl/alle-vitamines-en-mineralen-op-een-rij/beta-caroteen/
8. https://nl.wikipedia.org/wiki/Windefamilie
9. https://nl.wikipedia.org/wiki/Nachtschadefamilie
10. https://www.medicalnewstoday.com/articles/318593#benefits
11. https://sweetpotatoes.eu/nl/wat-is-een-zoete-aardappel/
12. https://www.biojournaal.nl/article/9239479/jaarrond-biologische-zoete-aardappelenuit-
limburg/
13. https://sweetpotatoes.eu/en/what-is-a-sweet-potato/history/