- https://denieuweweg.nu -

De bataat of zoete aardappel

In Nederland is de bataat tamelijk onbekend, en misschien ook wel onbemind. De bataat is echter ook een van de zeven meest verbouwde gewassen ter wereld (naast rijst, graan, mais, aardappel, gerst en cassave). De jaarlijkse oogst bedraagt naar schatting 130 miljard ton. Bovendien kun je met bataat heel lekker koken. Tijd dus om eens wat aandacht te besteden aan de bataat of zoete aardappel.

Anders dan de naam ‘zoete aardappel’ doet vermoeden, is de bataat niet verwant aan de gewone aardappel. De tropische plant (Ipomoea batatas) met de zoet smakende knollen is lid van de hagewindefamilie. In de Verenigde Staten wordt de bataat ook wel ‘yam’ genoemd. Tijdens de feestdag Thanksgiving wordt daar traditioneel puree van zoete aardappelen gegeten. In Polynesië heet de bataat ‘kumara’. Er bestaan zo’n zesduizend (!) bataatvarianten. In plaats van ‘bintje’ of ‘eigenheimer’ hebben die namen als Beauregard, Southern Delite, Campeon en Hernandez.

Geschiedenis
De bataat is waarschijnlijk afkomstig uit de omgeving van Mexico. Columbus beschreef de plant en nam hem mee naar Europa. Aan het einde van de zestiende eeuw duikt hij op in China en in de loop van de twee eeuwen daarna verspreidt de bataat zich ook over Azië, Afrika en de rest van Latijns-Amerika.
Er zijn mensen die denken dat hij al eerder (lang voor Columbus’ ‘ontdekking’ van Amerika) door reizigers is meegenomen over de Stille Oceaan, mogelijk via Paaseiland, naar Polynesië, Nieuw-Guinea en Nieuw-Zeeland. Deze theorie is echter omstreden.

Omdat de bataat een stevig gewas is, makkelijk te kweken en te verbouwen, is hij tegenwoordig in veel landen een van de belangrijkste voedingsmiddelen. In China heeft hij tijdens de hongersnood eind jaren ’60 veel mensen het leven gered, en ook in Oeganda hebben veel mensen overleefd dankzij de bataat, toen er in de jaren ’90 nauwelijks nog cassave werd geoogst vanwege een agressief virus. Niet voor niets wordt in Oost-Afrika de bataat ook wel cilera abana genoemd: beschermer van kinderen.
Smaak en voedingswaarde

Bataat smaakt, niet verrassend, vrij zoet en bevat dan ook veel koolhydraten. Doordat hij ook veel calcium en fosfor bevat, is de bataat een goede bron van kalk, zeker voor mensen die geen melkproducten gebruiken. Honderd gram bataat levert 93 kcal. op en bevat 1,3 gram eiwit, 21 gram koolhydraten, 2,5 gram vezels en 0,1 gram vet. In 100 gram zitten verder 26 mg. vitamine C (meer dan drie keer zoveel als de aardappel!), 0,7 mg. vitamine A en 0,14 mg. vitamine B1. Zoals gezegd bevat de bataat veel calcium: 30 mg. per 100 gram. Overige mineralen zijn natrium (25 mg.), kalium (330 mg.), fosfor (42 mg.), magnesium (22 mg.), ijzer (0,5 mg.), koper (0,16 mg.) en zink (0,14 mg. per 100 gram).

Gebruik
Van bataat kun je van alles maken, van soep of puree tot koekjes en pudding. Bewaar de knollen niet in de koelkast, maar op een donkere, koele plaats. Snijd ze altijd met een roestvrijstalen mes en bewaar gesneden bataat onder water tot je hem gaat koken, dat voorkomt verkleuring. Je hoeft bataat niet van tevoren te schillen; na het koken laat het velletje heel makkelijk los (net als bij rode bieten).

Bronnen

Van andere markten, Troth Wells
Gezond lekker eten, Vreni de Jong en Irmela Kelling
www.all-about-sweet-potatoes.com
www.wikipedia.nl
www.voedingswaardetabel.nl