Direct of indirect gaan veel gesprekken in de winkel over de kwaliteit van voeding. Een terugkomende vraag is of ik geloof dat biologisch in de supermarkt ook echt biologisch is. Ik denk het wel want de term is wettelijk beschermd. Maar het wantrouwen dat in de vraag doorklinkt heeft andere oorzaken en laat een scheidslijn zien tussen de supermarkt en natuurvoedingswinkels. Laat ik het illustreren aan de hand van een van onze jams.
Allereerst: jam wordt gemaakt door fruit te koken met suiker. Er moet volgens de warenwet minimaal 350 gram fruit op 1 kilo eindproduct zitten. (Voor enkele vruchten als zwarte bes, rode bes, duindoornbes voldoet 250 gram per kilo). Staat er ‘extra jam’ op het potje dan is er 450 gram gebruikt. ‘Confituur’ is een ander woord voor jam. ‘Fruitbeleg’ wordt op dezelfde manier gemaakt maar er is als zoetmiddel geen suiker gebruikt maar bijvoorbeeld appeldiksap of agavesiroop.
Zit er minder dan 60% suiker in een jam of beleg dan krijgt het een fantasienaam als ‘fruitspread’.
(PS. Om het beleggingsadvies vollediger te maken: ‘marmelade’ is jam waarbij de schil van citrusfruit meekookt zodat een bitterzoete smaak ontstaat en bij ‘gelei’ is alleen vruchtensap ingedikt).
Kijken we naar een potje fruitbeleg van het huismerk van onze hoofdleverancier de Nieuwe Band, Marum, dan zien we dat daarin 700 gram op een kilo aan fruit is gebruikt! Het aanzoeten en conserveren gebeurt met agavesiroop. Het ingedikte sap van de agave is neutraler dan appeldiksap waardoor de smaak van het fruit beter tot zijn recht komt. Er is ook geen voedingszuur nodig om de smaak te corrigeren.
Maar er zijn meer noemenswaardige eigenschappen en die niet op het etiket staan.
Het beleg wordt gemaakt door het Duitse bedrijf Zwergenwiese in Sleswig Holstein, vlakbij de Deense grens.
Een familiebedrijf dat al sinds 1979 biologisch werkt en zo veel mogelijk vaste afspraken met lokale fruittelers maakt. Die boeren weten daardoor waar ze aan toe zijn. Een van de afspraken is dat de prijs aan de boeren hoger is dan wanneer ze aan een groothandel of markt zouden leveren. Zwergenwiese eist ook dat de fruitplukkers een minimumloon moeten ontvangen. Geen vanzelfsprekendheid in de tuinbouw.
Het fruit komt na de pluk dezelfde dag bij het bedrijf voor de verwerking. Een van de voordelen van werken met lokale boeren: de lijntjes (en voedselkilometers!) zijn kort. Men verwerkt per keer kleine hoeveelheden fruit waardoor er bij lagere temperatuur gewerkt kan worden en het aroma van het fruit beter bewaard blijft.
Kortom, het fruitbeleg van Zwergenwiese:
- bevat een zeer hoog percentage biologisch fruit dat dagvers verwerkt wordt.
- Het wordt gemaakt door een bedrijf dat regionaal werkt en oog heeft voor de belangen van boeren en arbeiders.
- En bij verwerking van fruit tot beleg is de norm voor de smaak hoog.
Dit is een van de keuzes van de Nieuwe Band en ook van ons.
Wat doen de supermarkten? Waar halen ze hun fruit vandaan? Hoeveel fruit wordt er gebruikt? Welke afspraken zijn er met de producent en boeren? Hoe hoog ligt de smaaklat?
Supermarkten zijn berucht om vooral op de prijs (van de concurrenten) te letten zodat ze kunnen zeggen dat ze het goedkoopst zijn. Dit is bijna het enige geloofsartikel van supermarketens. Een programma als Keuringsdienst van Waarde probeert steeds weer antwoord te krijgen over vragen om de kwaliteit van producten bij de supermarkten en ieder programma eindigt in een hilarische chaos: supermarkten willen geen inzicht geven over hoe hun producten tot stand komen.
Daarnaast hebben supermarkten een Januskop: ze promoten biologische producten omdat die goed voor het milieu zijn en tegelijk worden er ‘plofkippen’, legbatterijeieren en bespoten groenten verkocht. Die twee kanten van de zaak maken klanten terecht argwanend.
Jacob